عطسه کردن در خواب، حقیقتی عجیب و باورنکردنی!

اگرچه موضوع عطسه کردن در خواب زیاد مورد تحقیق و بررسی قرار نگرفته است، اما اکثر محققان و متخصصان اعصاب معتقدند که به صورت فیزیکی غیرممکن است که در خواب عطسه کنید.

به دلایل و اهداف مختلفی، در شب انسان ها باید عطسه کنند. زمانی که به حالت‌های مختلف می‌خوابید، غشای مخاطی بینی‌تان متورم می‌شود. تورم غشای مخاط بینی رایج ترین دلیل عطسه کردن است، با این حال بدن از طریق فرآیندی موسوم به حرکت سریع چشم که در خواب رِم اتفاق می‌افتد، تکانه‌های عطسه را سرکوب می‌کند، و در دوره‌های مشخصی از خواب، پدیدار می‌شود. اعصاب بدن به صورت طبیعی آلرژی‌ها و دیگر حساسیت‌ها را شناسایی و در طول خواب رِم آنها را از بین می‌برند، بنابراین از احتمال غیرارادی عطسه زدن در مرحله‌ی خواب رِم جلوگیری می‌کنند.

چرا عطسه می‌زنیم؟

عطسه زدن در واقع خروج غیرارادی هوا از ریه به وسیله‌ی دهان و بینی است. اکثر عطسه‌ها بخاطر تاثیر حساسیت‌ها روی مخاط مجاری بینی رخ می‌دهند؛ عطسه کردن به طور ویژه مجاری بینی و گلوی شما را از حساسیت به وجود آمده پاک می‌کند.

روند بیولوژیکی عطسه را در ادامه بیان کردیم:

• ذره‌های خارجی به فضای داخل بینی وارد می‌شوند، در این مسیر از موهای دماغ رد می‌شوند و به غشای مخاطی مجاری بینی در انتهای سفر خود می‌رسند.
• این ذرات باعث آزاد شدن هیستامین، که ترکیبی آلی است و از ذرات نیتروژن ساخته شده است، می‌شوند.
• اعصاب مربوط به هیستامین‌ها در انتهای غشای مخاط مجاری بینی برانگیخته می‌شوند.
• این برانگیخته شدن باعث می‌شود پیام‌هایی به مغز فرستاده شود.
• مغز این پیام را به عضلات حلق و نای می‌فرستد. و این عضلات باعث بزرگتر شدن دریچه ورودی مجرای بینی و گلو می‌شوند.
• در نهایت، عطسه اتفاق می‌افتد.

دلایل رایج عطسه زدن عبارتند از:

عطسه به ندرت باعث ایجاد خطر می‌شود. با این حال، می‌تواند باعث خروج نزدیک به 40 هزار قطره آئورسل شود که قادر است آلودگی بیماری را پخش کند.

خواب رم چیست و چگونه بر عطسه زدن اثر دارد؟

بر اساس ریتم شبانه ‌روزی، چرخه خواب انسان‌ها به 5 مرحله متفاوت تقسیم می‌شود: چهار مرحله خواب غیر رم هستند (75% چرخه) و یک مرحله خواب رم است (25% چرخه).

1. مرحله اول با خواب سبک و راحت همراه است. حرکت چشم‌ها آرام می‌شود (پلک سنگین می‌شود) و فعالیت عضلات کاهش می‌یابد، البته برخی از افراد گرفتگی ناگهانی عضلات را تجربه می‌کنند.
2. در مرحله دوم چشم‌ها کامل بسته می‌شوند و امواج مغزی آرامتر می‌شوند. دمای بدن پایین می‌آید، ضربان قلب آهسته و بدن برای خواب عمیق آماده می‌شود.
3. هنگامی که بدن وارد مرحله سوم می‌شود، امواج دلتا در امتداد امواج سریع مغز کاهش می‌یابند. این دلایل دینامیکی شروع خواب عمیق است و انتقال از خواب غیر رِم به خواب رِم را مهیا می‌کند. پاراسومنیا مثل خوابگردی و شب ادراری، معمولا در این مرحله اتفاق می‌افتد.
4. در مرحله چهارم، امواج دلتا به طور کامل متوقف می‌شوند. این اتفاق به موج آرام خواب نیز شناخته می‌شود. بیدار شدن در این مرحله می‌تواند منجر به اختلالات خواب جدی شود.
5. مرحله پنجم که به خواب رِم نیز معروف است، زمانی که امواج مغزی شروع به تقلید پاسخ به فعالیت‌های بیدار شدن می‌کنند اتفاق می‌افتد. پلک‌ها بسته می‌مانند اما چشم‌ها به سرعت حرکت می‌کنند. اکثر رویاها در این مرحله اتفاق می‌افتند.

این پنج مرحله معمولا حدود 90 دقیقه به طول می‌انجامد، و چرخه‌های موفق 100 الی 120 دقیقه طول خواهند کشید. در نتیجه، انسان‌ها ممکن است از 4 تا 7 چرخه خواب را هرشب تجربه کنند.

همانطور که قبلا گفتیم، خواب رِم که در مرحله 5 اتفاق می‌افتد، باعث می‌شود که همه پیامرسان‌های عصبی غیرفعال شوند. در نتیجه، اعصابی که باعث ایجاد عطسه می‌شوند، تحریک نخواهند شد، و دیگر اهمیتی ندارد که داخل مجاری بینی کسی که خواب است ذرات محرکی وجود دارد یا خیر و در نهایت عطسه کردن در خواب اتفاق نخواهد افتاد.

اگر خواب رم باعث جلوگیری از عطسه زدن در مرحله 5 می‌شود، پس چرا ما در 4 مرحله قبل چرخه خواب عطسه نزنیم؟ اینجاست که علم دچار مشکل می‌شود. در مراحل خواب غیر رم، دو قسمت از مغز، تالاموس و غشای مغزی، برای سرکوب واکنش‌های حسی مانند عطسه، یکدیگر را فعال می‌کنند. با این وجود، محرک‌های قوی هنوز هم می‌توانند باعث ایجاد عطسه شوند. زمانی که این اتفاق می‌افتد، فردی که خواب است ابتدا بیدار می‌شود و سپس عطسه می‌کند. بنابراین با اینکه در خواب عطسه نمی‌زنیم، اما پتانسیل عطسه زدن در مراحل خواب غیر رم را داریم البته پس از اینکه از خواب بیدار شدیم.

چگونه از عطسه کردن در خواب جلوگیری کنیم؟

افرادی که این مشکل را دارند یا می‌خواهند پیشگیری کنند، می‌توانند موارد زیر را قبل از رفتن به رخت خواب به منظور کاهش نیاز به بیدار شدن به دلیل عطسه در شب، رعایت کنند و از عطسه کردن در خواب در امان باشند:

• اتاق خواب خود را تمیز نگه دارید و به صورت مرتب آن را جارو بزنید، برای از بین بردن گرد و خاک و دیگر ذرات آلرژی زا.
• هیچگاه لباس‌های خود را روی تخت خود نگذارید، ذرات گرده که یکی از رایج‌ترین دلایل آلرژی است، در پارچه به وفور دیده می‌شود.
• از خواندن کتاب قدیمی در تخت خود خودداری کنید، به دلیل اینکه می‌تواند محلی برای جمع آوری ذرات آلرژی زا باشد. استفاده از کتاب‌های صوتی در صورتی که با صفحه نمایش برخوردی نداشته باشید هم گزینه مناسبی است. همچنین می‌توانید، جای دیگری غیر از تخت و اتاق خواب خود را برای مطالعه انتخاب کنید.
• مرتب بالش خود را بشویید. کاور بالش و خود بالش محل مناسبی برای جمع شدن گرد و غبار است و به راحتی می‌توانند باعث ایجاد حساسیت در شما شوند. اگر فرصت شست و شوی مرتب ندارید، 2 الی 4 بار در ماه بالش خود را فریز کنید تا گرد و غبار و کثیفی آن از بین برود.
• اگر حیوان خانگی دارید که با شما روی یک تخت می‌خوابد، توصیه می‌کنیم حداقل هفته‌ای یکبار تمام وسایل خواب خود را بشویید.

در انتها باید به این نکته اشاره کنیم که عطسه کردن در خواب امری غیر طبیعی است و حتی اگر در شرایط هوشیاری هم نباشیم، برای عطسه کردن در خواب نیاز است که از خواب بیدار شویم و سپس عطسه کنیم.